Κλαμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ Κ.Ο.Π.Α


  1. Η οικολογική κοινωνική προσέγγιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ



Την δεκαετία το 70 στο Ζάγκρεμπ έκανε τα πρώτα της βήματα μια καινούρια μεθοδολογία πάνω στην πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή πρόληψη των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ. Η μεθοδολογία αυτή βασιζόταν σε μία πρωτότυπη και εκσυγχρονισμένη άποψη για τον αλκοολισμό που δεν ήταν άλλη από την οικολογική κοινωνική προσέγγιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ και σύνθετων προβλημάτων του Vladimir Hudolin. Ήδη από τον παραπάνω όρο διαφαίνεται μία ριζική αλλαγή απόψεων, όπου δεν μιλάμε πια για αλκοολισμό αλλά για προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ καθώς επίσης γίνεται λόγος και για σύνθετα προβλήματα όταν στο πρόβλημα αλκοόλ προστίθονται και προβλήματα από την χρήση άλλων ουσιών, ψυχιατρικές ασθένειες, προβλήματα με το νόμο, έλλειψη στέγης κ.τ.λ..


Ο Vladimir Hudolin γεννήθηκε στην Κροατία το 1922 και πέθανε το 1996. Ήταν ψυχίατρος, ειδικός σε διεθνές επίπεδο πάνω σε θέματα χρήσης αλκοόλ και άλλων ουσιών. Το 1951-1952 κέρδισε μια υποτροφία από τον Π.Ο.Υ. και δούλεψε στο Λονδίνο στο National Hospital και στην Tavistock Clinic με την Melanie Klein. Επίσης συνεργάστηκε στο Aberdeen με τον Miller, στο Belmont Hospital με τον Maxwell Jones ενώ αργότερα με τον Joshua Bierer ιδρύσαν την παγκόσμια εταιρεία κοινωνικής ψυχιατρικής.


Κατά την διάρκεια της πρώτης επίσκεψης του στις Ηνωμένες Πολιτείες ήρθε σε επαφή με τους Ανώνυμους Αλκοολικούς και ιδιαίτερα με τον ιατρό Bob S..


Έχοντας την έδρα της Νευρολογίας, της ψυχιατρικής και της ιατρικής ψυχολογίας στο Ζάγκρεμπ, το 1964 άνοιξε την πρώτη κλινική αλκοολογίας σε έναν χώρο δίπλα στην ψυχιατρική κλινική. Τον ίδιο χρόνο λειτούργησε στο Ζάγκρεμπ το πρώτο club.


Σύμφωνα με τον Hudolin ο αλκοολισμός δεν θεωρείται πλέον μια ασθένεια αλλά μια συμπεριφορά, ένας τρόπος ζωής που καθορίζεται από μια σειρά ενδογενών και εξωγενών παραγόντων, βιολογικής, ψυχολογικής και κοινωνικής φύσης. Τα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ θεωρούνται σαν αποτέλεσμα μιας διαταραχής των οικολογικών κοινωνικών συστημάτων μέσα στα οποία είναι ενταγμένο το άτομο. Αυτά είναι συνδεδεμένα με την κουλτούρα του ποτού που υπάρχει στις κοινωνίες μας και βέβαια η πρόληψή τους και η βελτίωση του τρόπου ζωής που συνδέεται με το ποτό δεν μπορεί παρά να συνδέεται και με μία αλλαγή της υγειονομικής αλλά και της γενικής κουλτούρας της κοινωνίας.


Η οικολογική κοινωνική θεωρία συνδέεται άμεσα με την συστημική προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία η προβληματική συμπεριφορά ,όπως για παράδειγμα ο αλκοολισμός, αποτελεί έκφραση του συστήματος μέσα στο οποίο εκδηλώνεται. Μία προβληματική συμπεριφορά δεν αποδίδεται πλέον αποκλειστικά στο άτομο, στη σκέψη του ή σε οργανικές νόσους, αλλά αντιμετωπίζεται σαν μια διαταραχή του συστήματος, όπου το άτομο ανήκει.


Σύμφωνα με τον Hudolin ο αλκοολισμός και τα άλλα προβλήματα που σχετίζονται με αυτόν αποτελούν έκφραση του συστήματος της κοινωνίας, δηλαδή του χώρου όπου το άτομο ζει και εργάζεται, με την μορφή ενός τρόπου ζωής. Η οικογένεια αποτελεί ένα υποσύστημα σε αυτό το σύστημα της κοινωνίας και για το λόγο αυτό η οικογενειακή προσέγγιση θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ.



2. Κλαμπ οικογενειών με προβλήματα από το αλκοόλ



Αν λοιπόν ο αλκοολισμός είναι ένας τρόπος ζωής, η αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ δεν προβλέπει μόνο την παραδοσιακή θεραπεία, αφού ο αλκοολικός δεν θεωρείται μόνο σαν άρρωστος. Έχοντας λοιπόν μία κυκλική και συστημική άποψη οποιαδήποτε παρέμβαση σε ένα επίπεδο θα έχει αντανάκλαση και στα υπόλοιπα. Έτσι τα προγράμματα για τον έλεγχο των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, σύμφωνα με την οικολογική κοινωνική προσέγγιση, προβλέπουν παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα της πρόληψης και αποτελούν μέρος των προγραμμάτων δράσης για την αγωγή υγείας3.


Η τεχνική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, σύμφωνα με την οικολογική κοινωνική προσέγγιση, βασίζεται στα Club για την αντιμετώπιση των αλκοολικών.


Αυτά ορίζονται ως πολυοικογενειακές κοινότητες αποτελούμενες από δύο έως δώδεκα οικογένειες με προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ και έναν υπηρέτη-δάσκαλο. Αυτός είναι ένα άτομο ευαισθητοποιημένο στα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ και διαθέσιμο να ασχοληθεί με αυτά. Έχει λάβει μια εκπαίδευση 50 ωρών και συνεχώς ενημερώνεται πάνω σε θέματα που αφορούν τα club.


Το κλαμπ είναι ενταγμένο στο εσωτερικό της τοπικής κοινωνίας, τα μέλη του δεν είναι ανώνυμα και προσφέρουν συνεχώς μαρτυρίες με τις εμπειρίες τους. Οι οικογένειες δουλεύουν συνεχώς μαζί με σκοπό όχι μόνο την αποχή από το αλκοόλ, αλλά και για να αλλάξουν τρόπο ζωής. Επίσης σκοπός των οικογενειών είναι να διατηρούν πάντα τα club ανοικτά προς την κοινωνία και να συνεργάζονται με όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που ασχολούνται με τα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ.


Τα κλαμπ εκτός από μια τεχνική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με το αλκοόλ, αποτελούν και μια φιλοσοφία ζωής. Βασίζονται στην αλληλεγγύη, στην φιλία, στην αγάπη, στην αναζήτηση της ειρήνης, της συμβίωσης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.


Μετά την Κροατία το πρώτο club δημιουργήθηκε στην Ιταλία το 1979. Από τότε έγιναν πολλές προσπάθειες να διαδοθεί η μέθοδος Hudolin και σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα λειτουργούν κλαμπ στον Πειραιά, την Πάτρα και το Ηράκλειο. Τα κλαμπ υπάρχουν και σε άλλες χώρες με πρώτη την Ιταλία όπου υπάρχουν 2300 κλαμπ με σχεδόν 20000 οικογένειες. Επιπλέον κλαμπ υπάρχουν στην Κροατία, στην Βοσνία, στο Μαυροβούνιο, στην Ελβετία, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Γαλλία, στην Σλοβενία, στην Αλβανία, στην Ρουμανία, στην Ρωσία, στην Βουλγαρία, στην Σλοβακία, στην Πολωνία, στην Λευκορωσία, στην Σουηδία, στην Δανία, στην Νορβηγία, στην Βραζιλία, στην Χιλή, στην Βολιβία, στο Περού, στην Νικαράγουα, στο Εκουαδόρ, στην Ινδία, στην Νέα Ζηλανδία.



ΚΟΠΑ : ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΖΩΗ



Το κλαμπ δουλεύει με απλούς κανόνες, αποτελείται από 12 οικογένειες και διπλασιάζεται όταν φθάσει τις 13.


Οι συναντήσεις του κλαμπ διαρκούν μιάμιση ώρα και λαμβάνουν χώρα μία φορά την εβδομάδα.


Οι συναντήσεις αρχίζουν και ολοκληρώνονται με ακρίβεια. Κάθε οικογένεια πρέπει να ειδοποιεί για μια πιθανή της απουσία.


Στις συναντήσεις δεν υποστηρίζεται το κάπνισμα γιατί το κλαμπ προωθεί την υγεία και το κάπνισμα δεν είναι υγεία.


Στο κλαμπ παίρνουν μέρος οι οικογένειες με προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ και ο υπηρέτης-δάσκαλος. Ο υπηρέτης-δάσκαλος βρίσκεται στην υπηρεσία του κλαμπ. Αυτός γνωρίζει και είναι ευαισθητοποιημένος στα προβλήματα που σχετίζονται με το αλκοόλ. Ο υπηρέτης-δάσκαλος είναι ένα μέλος του κλαμπ με συγκεκριμένο ρόλο και με ειδικές ευθύνες. Διευκολύνει και προκαλεί, όταν χρειάζεται, τον διάλογο, την επικοινωνία και την διαδικασία της αλλαγής. Ο υπηρέτης-δάσκαλος δεν είναι ο αρχηγός ή ο υπεύθυνος του κλαμπ.


Στις συναντήσεις δεν προβλέπεται η παρουσία επισκεπτών, εθελοντών, μαθητευομένων ή άλλων προσκεκλημένων με εξαίρεση τους συμμετέχοντες στην εβδομάδα ευαισθητοποίησης κατά τη διάρκεια της οποίας προβλέπονται δύο επισκέψεις σε κλαμπ.


Ό,τι λέγεται μέσα στο κλαμπ δεν μεταφέρεται έξω από αυτό.


Το κλαμπ δεν ανήκει σε καμία υπηρεσία ή οργάνωση, αλλά μπορεί να συνεργάζεται με άλλους φορείς, διατηρώντας όμως την αυτονομία του.


Κάθε κλαμπ μπορεί να εντάξει στο εσωτερικό του μία οικογένεια με σύνθετα προβλήματα όταν σε αυτό υπάρχουν ήδη 6 οικογένειες.


Η συμμετοχή των οικογενειών είναι δωρεάν. Ο υπηρέτης-δάσκαλος, είτε είναι εθελοντής με κατάλληλη προετοιμασία, είτε είναι επαγγελματίας στον χώρο της υγείας , παρέχει τις υπηρεσίες του εθελοντικά και δωρεάν.


Για να εγγυηθεί η καλύτερη πρόσβαση στο κλαμπ στόχος μας είναι η διάδοσή του σε όλη την εθνική επικράτεια.


Σε τοπικό επίπεδο ο σύλλογος των κλμαπ οργανώνει τοπικές αλκοολογικές σχολές :


1η ενότητα: δέκα δίωρες συναντήσεις που απευθύνονται στις καινούριες οικογένειες (όχι πάνω από 10 οικογένειες). Ο διδάσκων ο οποίος είναι ένας Υπηρέτης - Δάσκαλος πρέπει να είναι πάντα ο ίδιος.


2ο ενότητα: δύο δίωρες συναντήσεις που γίνονται κάθε δύο χρόνια και απευθύνονται στις οικογένειες που βρίσκονται ήδη στα προγράμματα.


3ο ενότητα: 2 έως 4 συναντήσεις που απευθύνονται στον γενικό πληθυσμό.



Για την εγγύηση μιας καλής και σωστής πορείας των αλκοολογικών προγραμμάτων, προβλέπεται μια μηνιαία συνάντηση των υπηρετών, καθώς και μια συνεχή ενημέρωσή αυτών αλλά και των οικογενειών. Ο υπηρέτης-δάσκαλος ο οποίος είναι ήδη μέλος κάποιου κλαμπ (όταν αντιμετωπίζει προβλήματα αλκοολισμού στην οικογένειά του) έχει την υποχρέωση να συνεχίσει να παρακολουθεί το κλαμπ μαζί με την οικογένειά του και ταυτόχρονα να υπηρετεί σαν υπηρέτης-δάσκαλος σε άλλο κλαμπ.


Κάθε οικογένεια δραστηριοποιείται ενεργά στην ανάπτυξη των αλκοολογικών προγραμμάτων γνωστοποιώντας και σε άλλες οικογένειες την ύπαρξη του κλαμπ με σκοπό να διευκολύνει την άμεση είσοδο τους στο κλαμπ.


Για την εκπαίδευση καινούριων υπηρετών-δασκάλων οργανώνονται Εβδομάδες ευαισθητοποίησης διάρκειας μιας εβδομάδας με την παρουσία εκπαιδευτών από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό έτσι ώστε να εγγυάται η ομοιογένεια της μεθόδου Hudolin .

Η έννοια του κλαμπ προσαρμόζεται συνεχώς στις ανάγκες της οικογένειας και από το 1964 όταν άνοιξε το πρώτο κλαμπ στο Ζάγκρεμπ έχει υποστεί σημαντικές μεθοδολογικές αλλαγές.